Grondgebonden warmtepomp
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een grondgebonden warmtepomp onttrekt warmte aan de bodem of het grondwater en zet deze om in bruikbare energie voor het verwarmen of koelen van een gebouw en het leveren van warm tapwater.
Omschrijving
Een grondgebonden warmtepomp, ook wel aardwarmtepomp of bodemwarmtepomp genoemd, maakt gebruik van de relatief constante temperatuur van de bodem of het grondwater als energiebron. Deze warmte wordt via een bronsysteem, dat zich in de grond bevindt, opgenomen door een vloeistof. De warmtepomp verhoogt vervolgens de temperatuur van deze vloeistof tot een bruikbaar niveau voor verwarming of warm tapwater. In de zomer kan het systeem omgekeerd werken om te koelen door warmte uit het gebouw af te geven aan de koelere bodem. De constante temperatuur van de bodem zorgt voor een stabiel en hoog rendement gedurende het hele jaar. Grondgebonden warmtepompen zijn een duurzaam alternatief voor traditionele verwarmingssystemen en kunnen bijdragen aan een aardgasvrije woning.
Soorten grondgebonden warmtepompen en bronsystemen
Er zijn verschillende typen grondgebonden warmtepompen, waaronder brine/water warmtepompen en water/water warmtepompen. Het verschil zit voornamelijk in het type bronsysteem dat wordt gebruikt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen open en gesloten bronsystemen. Bij gesloten systemen circuleert een mengsel van water en antivries (brine) door leidingen die horizontaal of verticaal in de bodem zijn geplaatst. Horizontale systemen liggen op geringe diepte (1 tot 2 meter), maar vereisen een groter grondoppervlak (ongeveer twee keer het te verwarmen oppervlak). Verticale systemen maken gebruik van diepere boringen (tot wel 100-150 meter of zelfs 500 meter), nemen minder grondoppervlak in beslag en hebben doorgaans een stabieler rendement. Open systemen pompen grondwater op, onttrekken hier warmte aan via een warmtewisselaar en injecteren het water elders terug in de bodem. Ook systemen die warmte onttrekken aan oppervlaktewater behoren tot de grondgebonden warmtepompen. Energiepalen, heipalen met geïntegreerde lussen, zijn een specifiek type gesloten bronsysteem dat warmte uit de bodem onttrekt via de funderingspalen.
Voordelen en aandachtspunten
Grondgebonden warmtepompen bieden een hoog en stabiel rendement doordat de bodemtemperatuur relatief constant is, onafhankelijk van de buitentemperatuur. Ze kunnen zowel verwarmen als koelen en zorgen daarmee voor een comfortabel binnenklimaat gedurende het hele jaar. Hoewel de initiële investering door de benodigde boringen of graafwerkzaamheden hoger kan zijn dan bij andere typen warmtepompen, zoals lucht/water warmtepompen, zijn de energie- en onderhoudskosten doorgaans lager en is de levensduur van de bron zeer lang. Een zorgvuldige dimensionering en installatie zijn cruciaal voor optimale prestaties. Bij gesloten systemen is het belangrijk dat de onttrokken warmte in balans is met de teruggeleverde warmte om uitputting van de bron te voorkomen, wat onder andere door koelen in de zomer of regeneratie met zonnecollectoren kan worden bereikt. Bij open systemen is een vergunning vereist.
Gebruikte bronnen: